تجهیزات ارتودنسی و سیم کشی دندان‌ها و بریس‌های فلزی و براکت ارتودنسی از مواردی هستند که زمانی که به متخصص ارتودنسی مراجعه می کنید، در ذهنتان مجسم می شود. البته با وجود آنکه سیم کشی دندان‌ها مهم‌ترین زمینه فعالیت تخصصی در ارتودنسی به شمار می‌رود، اما خدمات ارتودنسی در عمل فقط به سیم کشی دندان‌ها محدود نمی‌شود، بلکه خدمات گسترده دیگری به خصوص به منظور مرتب کردن دندان‌ها و اصلاح موقعیت فک‌ها را نیز شامل می‌شود. متخصصین ارتودنسی دندان‌ها را با استفاده از تجهیزات ارتودنسی ثابت و متحرک مختلفی ردیف و مرتب می کنند که از آن جمله می‌توان به انواع بریس اشاره کرد. همچنین انواع براکت نیز در مدلهای براکت فلزی، سرامیکی، دیمون، لینگوال موجود می باشد.
انواع تجهیزات ارتودنسی
- بریس که در نوع بریس فلزی پرکاربردترین نوع است که از استیل ضد زنگ گرید بالا تهیه می‌شود. بریس شفاف که به دلیل ظاهر زیبا و عدم جلب توجه اطرافیان در میان بیماران بزرگسال طرفداران بی‌شماری دارد. بریس شفاف از مواد شفاف ساخته می‌شود و به دلیل ظاهر زیبا و عدم جلب توجه اطرافیان در میان بیماران بزرگسال طرفداران بی‌شماری دارد. البته این بریس ها شکننده بوده و بست‌های کشی آن تغییر رنگ می دهد. بریس لینگوال که به سطوح پشتی دندان‌ها متصل می‌شود و برای دیگران قابل تشخیص نیست.
- فیس ماسک که برای تعدیل رشد و حرکت دادن دندان‌ها کاربرد دارد. فیس ماسک برای تحریک رشد فک بالا به سمت جلو و پایین استفاده می شود.
- ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی که پس از اتمام درمان ارتودنسی برای نگه داشتن دندان‌ها به کار می رود.
- هربست از دیگر تجهیزات ارتودنسی است که با فشار دادن فک پایینی به طرف جلو و دندان‌های آسیاب بالایی به طرف عقب، باعث کاهش شدت عارضه اوربایت می‌شود. هربست اغلب برای جوانان و نوجوانان استفاده می‌شود و باید به مدت 12 تا 15 ماه در دهان باقی بماند.
برخی دیگر از تجهیزات ارتودنسی
- کش‌های ارتودنسی (کش لاستیکی) که برای بهبود هم ردیفی بین دندان های بالا و پایین استفاده می شود. بیماران باید کش‌های ارتودنسی را طبق دستور متخصص استفاده کنند تا کارآیی آنها بیشتر شود.
- دستگاه نانس که به عنوان فضانگهدار ارتودنسی در فک بالا برای حفظ فضا در زمان انتظار برای درآمدن تمام دندان های دائمی به کار برده می شود.
- دیستال جت که برای عقب بردن دندان‌های آسیاب بالا روی کام یا سقف دهان قرار داده می شود. مدت زمان استفاده از این دستگاه معمولاً 6 ماه است.
- دستگاه اصلاح عادت که به دندان های بالا متصل می شود و تا پشت دندان های پیشین جلو می‌آید. این دستگاه مانند یک مانع عمل می‌کند و از قرار دادن انگشت شست یا دیگر انگشتان روی سقف دهان جلوگیری می کند.
- فاصله‌گذارها در واقع حلقه‌های لاستیکی کوچکی هستند که در بین دندان ها قرار داده می شوند تا به آنها فشار آورده و بین دندان ها فاصله ایجاد کنند تا در جلسه بعدی بتوان از این فاصله‌ها برای نصب کش‌های ارتودنسی استفاده کرد.
- فنر مارپیچ که قطعه مارپیچی است که بین دو دندان روی سیم قوسی قرار داده می‌شود. کاربرد این فنر باز کردن فضای بین دو دندانی است که به هم فشار می‌آورند.
آشنایی با اجزای بریس
آگاهی از اجزای تشکیل دهنده بریس باعث مشارکت بیشتر بیمار با متخصص در روند درمان می باشد. چنانچه بخش معینی از بریس نیاز به تنظیم یا تمیز کردن داشته باشد، بیمار بهتر متوجه توصیه‌های متخصص می‌شود. پنج بخش اصلی بریس عبارت است از:
- سیم ارتودنسی با براکت ارتودنسی یا دیگر تجهیزات ارتودنسی در جای خود نگه داشته می‌شود و وظیفه حرکت دادن دندان‌ها را در طول درمان به عهده دارد.
- براکت ارتودنسی که با سیمان همرنگ روی دندان چسبانده می‌شود و معمولاً از استیل ضدزنگ یا سرامیک شفاف ساخته شده است.
- بند فلزی که برای نگه داشتن دیگر اتصالات ارتودنسی نظیر هوک یا قلاب، براکت یا نگین و تیوب یا لوله به کار برده می شود.
- لیگاتور (بست کشی) که کش کوچکی است که برای قرار گرفتن سیم ارتودنسی روی براکت ارتودنسی استفاده می شود.
- کش ارتودنسی که به هوک‌ها (قلاب‌های) روی بریس متصل می‌شود. این کش قدرت و توانایی حرکت دادن دندان در جهت‌هایی را دارد که انجام آن با استفاده از بریس دشوار یا غیرممکن است.
جمع‌بندی
متخصصین ارتودنسی خدمات و روش‌های درمانی و تجهیزات ارتودنسی بسیار زیادی را برای رفع هر گونه مشکلات دندان در بیماران ارائه می دهند. در فرایند ارتودنسی، با اعمال فشار و کشش توسط براکت ارتودنسی، رباط پریودنتال در یک جهت تحت فشار و در جهت مقابل، تحت کشش قرار می گیرد و در طی این عمل و عکس العمل، دندان در محل خود سست شده و در محلی که به سمت آن کشش دارد، جایگزین می شود. براکتهای ارتودنسی در انواع براکت فلزی، سرامیکی، پلاستیکی، لینگوال و براکت خود بازشونده دیمون دسته بندی شده است که براساس مشکل بیمار و همینطور خواست بیمار از یکی از این انوع براکت استفاده می شود.